Zbiórka elektroodpadów nadal mało efektywna

Jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli oraz według Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ochrony Środowiska system zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce jest wciąż mało skuteczny. Aby sprostać wymogom Unii Europejskiej w zakresie zbiórki i odzysku elektroodpadów, konieczne jest wprowadzenie radykalnych zmian, pozwalających na uszczelnienie systemu zbiórki i odbioru zużytego sprzętu z gospodarstw domowych.

W 2017 roku w Polsce należy zebrać 40 proc. wprowadzonego na rynek zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a w kolejnych latach poziomy zbiórki dla tego typu odpadów, będą systematycznie wzrastać. (2018 rok - 50 proc., 2021 rok - 65 proc.) Tymczasem jak wynika z raportu NIK stopień odzyskiwania zużytego sprzętu z rynku jest wciąż niewystarczający, aby sprostać unijnym wymaganiom.

Według przewodniczącego rady nadzorczej Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ochrony Środowiska dr Henryka Buczaka – „bez radykalnych zmian, polegających m. in. na uszczelnieniu systemu zbiórki, zapewnieniu natychmiastowego odbioru zużytego sprzętu z polskich domów przy zakupie nowego oraz wprowadzeniu standardów do zakładów przetwarzania nie uda się nam spełnić tych wymogów”.

Niewywiązanie się Polski z obowiązku zbiórki i przetwarzania elektroopadów, który określa dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego, niesie za sobą również skutki dla przedsiębiorców importujących i wytwarzających sprzęt elektryczny i elektroniczny. Jak wyjaśnia dr Buczak niezebranie z rynku wymaganej ilości zużytych elektrourządzeń będzie skutkowało tym, iż „przedsiębiorcy ci będą zmuszeni do zapłacenia opłaty produktowej za tę część obowiązków, których nie byli w stanie wykonać. Są to duże kary, które na pewno zostaną przeniesione na nabywców sprzętu elektrycznego.”

Aby poprawić efektywność zbiórki zużytego sprzętu konieczne jest również zwiększenie nadzoru nad funkcjonowaniem w Polsce przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Według jej zapisów od 1 stycznia 2016 roku sklepy RTV i AGD mają obowiązek bezpłatnego odbioru elektroodpadów na terenie placówki handlowej, bez konieczności zakupu przez klienta nowego sprzętu. Sklepy te muszą również zapewnić bezpłatny odbiór zużytego sprzętu od klienta w przypadku zakupu nowego sprzętu z dostawą do domu.

Tymczasem jak zauważa dr Buczak „nie wszyscy dostawcy zabierają ten sprzęt natychmiast. Wiadomo, że jeśli ktoś ma starą lodówkę, a przyjechała do domu nowa, on natychmiast chce pozbyć się tej starej, bo jest to brzydki i zużyty grat. To oczywiste, że jeżeli nie zostanie odebrana natychmiast, to zostanie wystawiona tego samego wieczora pod wiatę śmietnikową, a tam dalej zajmą się nią złomiarze. Dlatego tak ważne jest doprecyzowanie w ustawie kwestii zmuszenia dostawcy do natychmiastowego odbioru sprzętu po to, aby nie trafiał on w niepowołane ręce”.

Według przedstawicieli OIGOŚ oraz NIK niezbędne jest wprowadzenie w Polsce standardów przetwarzania zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Szczególnie niebezpieczną dla środowiska naturalnego grupą odpadów są zużyte świetlówki, telewizory, monitory oraz sprzęt chłodniczy. Niewłaściwe zagospodarowywanie zużytego sprzętu może skutkować przedostawaniem się szkodliwych substancji do atmosfery, gleby czy wody.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny powinien być przetwarzany i utylizowany w bezpiecznych dla środowiska naturalnego warunkach. Niestety jak wynika z raportu NIK, ponad połowa podmiotów zajmujących się zbiórką i przetwarzaniem elektroodpadów, nie spełniała wymogów w zakresie właściwego wyposażenia i przetwarzania zużytych elektrourządzeń.

Źródło: informacja prasowa Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ochrony Środowiska z dnia 3 października 2017 roku

Źródło: NIK o zarządzaniu zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-zarzadzaniu-zuzytym-sprzetem-elektrycznym-i-elektronicznym.html